In de media lees je regelmatig berichten over zzp’ers die achteraf toch werknemers blijken te zijn. Hierover zijn al verschillende procedures gevoerd (Deliveroo, PostNL) en recent heeft FNV een procedure aangespannen tegen Uber. De rechter heeft op 13 september 2021 in deze procedure geoordeeld dat chauffeurs die gebruik maken van de Uber app toch werknemers zijn.
Waarom is het verschil tussen een zzp’er en een werknemer zo belangrijk? Als werknemer heb je bijvoorbeeld ontslagbescherming en recht op zaken als doorbetaling van het loon tijdens ziekte en vakantie. Daarnaast heb je als werknemer ook recht op het minimumloon. Verder ben je verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid terwijl je hier als zzp’er zelf in moet voorzien.
Een belangrijk verschil tussen een werknemer en een zzp’er is dat er bij een arbeidsovereenkomst sprake is van gezag. Je kan dan niet geheel vrij bepalen hoe en wanneer je je werk doet. Je werkgever is degene die de beslissingen neemt. Als zelfstandige zou je wél zelf moeten kunnen bepalen hoe je het werk verricht. Daar staat tegenover dat als je niet werkt je ook geen geld krijgt. Ieder voordeel heeft z’n nadeel.
OPDRACHTOVEREENKOMST OF ARBEIDSOVEREENKOMST
Als je ervoor kiest om als zzp’er aan de slag te gaan, spreek je met elkaar een opdrachtovereenkomst af. Dit was bij Uber ook het geval. En toch blijkt er dan achteraf sprake van een arbeidsovereenkomst. De rechtbank kreeg de vraag voorgelegd of de opdrachtovereenkomst toch niet gewoon een verkapte arbeidsovereenkomst was. Van belang bij de beoordeling of het een arbeidsovereenkomst is, is bijvoorbeeld dat je altijd zelf het werk moet verrichten en je het werk niet door een ander mag laten doen. Maar ook van belang is of je voor dit werk loon ontvangt en er sprake van een gezagsverhouding is. Bij de beoordeling speelt de feitelijke uitvoering dus een rol.
BEN JE EEN ZZP'ER MAAR TWIJFEL JE OF JE NIET STIEKEM TOCH EEN WERKNEMER BENT?
Tegenwoordig zijn er veel bedrijven die vaak gebruik maken van een opdrachtovereenkomst in plaats van een arbeidsovereenkomst. Werkgevers verkiezen zzp’ers boven werknemers omdat het hen meer flexibiliteit biedt en zij bijvoorbeeld niet gebonden zijn aan het ontslagrecht of aan loondoorbetaling tijdens ziekte. Het arbeidsrecht - dat natuurlijk gebaseerd is op bescherming van werknemers - is niet van toepassing en daarom lijken zzp’ers aantrekkelijker. In de praktijk blijkt vervolgens dat het werk als zzp’er toch niet zo zelfstandig en onafhankelijk is als het in eerste instantie lijkt. Ook hebben zzp’ers soms helemaal geen keuze of zij als zelfstandige of als werknemer werkzaamheden willen uitvoeren. Bij Deliveroo en Uber was het zo dat zzp’ers niet eens konden kiezen voor een arbeidsovereenkomst. Er was dus helemaal geen onderhandeling mogelijk over de voorwaarden van indiensttreding.
Alhoewel er dus uitdrukkelijk sprake is van een opdrachtovereenkomst, kan er toch sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. Bijvoorbeeld omdat je hier niet over kon onderhandelen, je niet vrij kon bepalen hoe jij je werkzaamheden uitvoert of je je niet kon laten vervangen voor de uitvoering van de werkzaamheden. Als er toch sprake blijkt te zijn van een arbeidsovereenkomst kun je je werknemersrechten claimen.
Twijfel je of je een zzp’er bent of een werknemer? Laat Brandmeester je dan adviseren. Wij maken dan een inschatting van de situatie en kunnen je aan de hand daarvan vertellen welke rechten je kunt claimen. Ook als je opdrachtgever aangeeft dat de opdracht stopt, kunnen we toetsen of het ontslagrecht misschien niet gewoon van toepassing is.
