Nu de zomer dan ook eindelijk Nederland heeft bereikt is niets zo fijn om met de stijgende temperaturen lekker zomers en luchtig gekleed te gaan. Niet een hele gekke gedachte om op dit soort warme dagen in korte broek en op teenslippers naar het werk te gaan. Maar is dat wettelijk wel toegestaan?
Het instructierecht
In de wet zijn geen specifieke regels opgenomen over wat je als werknemer wél en niét mag dragen. Dit betekent niet dat je op de werkvloer altijd gekleed mag zijn zoals je zelf wil. De werkgever heeft het zogeheten ‘instructierecht’. Dat houdt in dat een werkgever de bevoegdheid heeft om bepaalde instructies en voorschriften op te stellen, zo ook over kleding. Het heeft als doel om het verrichten van de arbeid en de goede orde te bevorderen, zoals het in de wet staat omschreven.
Maar wat betekent dat? Denk bijvoorbeeld aan het dragen van veiligheids- of dienstkleding. Wanneer je in de bouw of in een fabriek werkt kun je in aanraking komen met zwaar materiaal en/of gevaarlijke stoffen. Het is belangrijk dat werknemers daarvoor beschermende kleding en schoenen dragen. Sterker nog, het is de plicht van een werkgever om te zorgen dat de veiligheid van het personeel wordt gewaarborgd. Ben je hierin als werkgever nalatig? Dan kan dit grote gevolgen hebben. Andersom geldt natuurlijk ook dat werknemers verplicht zijn om zich te houden aan deze kledingvoorschriften.
Kantoorbaan
Hoe zit het als je een kantoorbaan hebt? Waarom zou je dan niet in een korte broek en op teenslippers naar het werk kunnen gaan? Ook dit is te kort door de bocht. De werkgever mag namelijk ook kledingvoorschriften vaststellen wanneer dat losstaat van de veiligheid. Bedrijven kunnen het namelijk ook belangrijk vinden dat het personeel een professionele uitstraling heeft. Denk aan commerciële functies in de zakenwereld of de advocatuur. Kledingvoorschriften kunnen ook van belang zijn voor de herkenning. Bijvoorbeeld medewerkers van de NS, piloten en in het verlengde daarvan steward(s) en stewardessen.
Tot hoe ver reikt het instructierecht?
Is het instructierecht dan oneindig? Nee, zeker niet. Het dragen van voorgeschreven kleding moet wel een bepaald doel dienen, zoals de veiligheid, professionaliteit of herkenning voor anderen. Dit moet wel ‘redelijk’ zijn en mag absoluut niet in strijd zijn met grondrechten. Zo mag een werkgever niet in strijd handelen met iemands persoonlijke levenssfeer, het recht op gelijke behandeling of de vrijheid van godsdienst. Bijvoorbeeld het verbieden om een hoofddoek te dragen zonder legitieme reden. Samengevat: discriminatie op de werkvloer is verboden.
Er is wel een verschil tussen directe en indirecte discriminatie. Bij indirecte discriminatie wordt een onderscheid gemaakt die op het eerste gezicht neutraal lijkt, maar uiteindelijk toch te bestempelen is als discriminatie. Bijvoorbeeld: vrouwen mogen hun haar alleen opgestoken dragen en mogen geen nagellak op tijdens het werk. Dat kun je zien als een indirect onderscheid op grond van geslacht, omdat het alleen om vrouwen gaat. Dit betekent niet gelijk dat dit onderscheid ook daadwerkelijk verboden is, maar de werkgever moet de reden van dit voorschrift wel heel goed kunnen beargumenteren. Een indirect onderscheid is namelijk alleen toegestaan als dit doel passend en noodzakelijk is, denk aan hygiëne.
Wat zeggen rechters hierover?
In de rechtspraak is een tendens te zien. Jaren geleden oordeelden rechters nog dat het verbod voor mannelijke postbodes om een korte broek of bermuda te dragen bij PTT Post – waar vrouwen wél een broekrok mochten dragen – niet in strijd is met de verplichting om mannen en vrouwen gelijk te behandelen. Ik vermoed dat rechters daar nu een andere beslissing over zouden nemen. De regels rondom kledingvoorschriften zijn geleidelijk versoepeld. Dat zie je goed terug in de advocatuur. Waar mannen voorheen in pak met stropdas op kantoor moesten verschijnen, is tegenwoordig een spijkerbroek ook geaccepteerd.
TIP
Een tip aan werkgevers is om goed na te denken over het doel en belang dat je hebt bij bepaalde kledingvoorschriften. Als werkgever is het aan te raden om kledingvoorschriften op te nemen in het personeelshandboek, zodat de regels voor iedereen duidelijk zijn. Belangrijk daarbij is dat je de regeling consequent moet naleven en hierin geen (verboden) onderscheid mag maken.
Heb jij als werknemer te maken met kledingvoorschriften waar jij je niet in kunt vinden? Wil je weten of de voorschriften redelijk zijn en of je werkgever dit wel van jou mag vragen? Neem dan contact op met de advocaten en juristen van BrandMR. Wij helpen je graag.
Meer informatie
